آشنایی با انواع استیل و خواص آنها

فولاد زنگ نزن که در بازار ایران بیشتر با نام استیل شناخته می‌شود، یکی از پرکاربردترین آلیاژهای فلزی است که به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی محبوبیت فراوانی دارد. انواع مختلفی از استیل‌ها با خواص و ترکیبات شیمیایی متفاوت وجود دارند که هرکدام کاربردهای خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی انواع آلیاژهای استیل، خواص و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت. همچنین نکات مهمی برای خرید ورق استیل ارائه می‌شود.

انواع آلیاژ استیل

استیل‌ها بر اساس ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی و قابلیت‌های مغناطیسی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• استیل‌های بگیر (مغناطیسی)
• استیل‌های نگیر (غیرمغناطیسی)
• استیل‌های نسوز

آلیاژهای استیل بگیر

این دسته از استیل‌ها به دلیل وجود مقادیر بالای کروم و کمبود نیکل در ترکیب شیمیایی، خاصیت مغناطیسی دارند. مهم‌ترین گریدهای این نوع استیل عبارتند از:

آلیاژ استیل 410

استیل 410 یکی از ارزان‌ترین آلیاژهای بگیر است که به دلیل مقاومت مناسب به خوردگی و قابلیت عملیات حرارتی، کاربرد گسترده‌ای دارد. از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌توان به خاصیت مغناطیسی اشاره کرد. این آلیاژ بیشتر در ساخت قطعات صنعتی و تجهیزات آشپزخانه استفاده می‌شود.

آلیاژ استیل 420

این آلیاژ به دلیل سختی بالا و مقاومت به سایش، در ساخت ابزارهای برشی مانند چاقو و قیچی کاربرد دارد. با توجه به ترکیب شیمیایی، قیمت استیل 420 بالاتر از استیل 410 است.

آلیاژ استیل 430

استیل 430 یکی از محبوب‌ترین آلیاژهای استیل بگیر است که مقاومت مناسبی در برابر خوردگی دارد و به دلیل خاصیت مغناطیسی، در ساخت لوازم خانگی مانند بدنه یخچال و ماشین لباسشویی استفاده می‌شود. قیمت استیل 430 نسبت به گریدهای 410 و 420 بیشتر است.

آلیاژهای استیل نگیر

استیل‌های نگیر به دلیل داشتن مقادیر بالای نیکل در ترکیب شیمیایی، خاصیت مغناطیسی ندارند. این نوع استیل‌ها در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت بسیار بالایی دارند و پرکاربردترین آلیاژها در صنایع مختلف محسوب می‌شوند.

آلیاژ استیل 304

استیل 304 که با نام استیل 18-8 نیز شناخته می‌شود، محبوب‌ترین نوع استیل نگیر است. این آلیاژ در دو نوع معمولی و کم کربن (304L) تولید می‌شود. نوع کم کربن، به دلیل جوش‌پذیری بالاتر، برای ساخت قطعات حساس استفاده می‌شود. از کاربردهای آن می‌توان به ساخت لوله‌های انتقال مواد غذایی و شیمیایی اشاره کرد.

آلیاژ استیل 316

استیل 316 به دلیل وجود عنصر مولیبدن، مقاومت به خوردگی بیشتری نسبت به استیل 304 دارد. این آلیاژ نیز در نوع کم کربن (316L) تولید می‌شود و به دلیل مقاومت بالا در برابر محیط‌های کلریدی مانند آب دریا، در صنایع دریایی و شیمیایی کاربرد دارد.

آلیاژ استیل 321

استیل 321 به دلیل وجود تیتانیوم در ترکیب شیمیایی، مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی مرزدانه‌ای دارد. این آلیاژ در صنایع هوایی و تولید تجهیزات دمای بالا استفاده می‌شود و به نام استیل نسوز 321 نیز شناخته می‌شود.

آلیاژ استیل 316

این نوع استیل با ترکیب تیتانیوم، خواصی مشابه با استیل 316 دارد، اما با مقاومت به خوردگی بهتر در دماهای بالا. از این آلیاژ در تولید قطعات حساس و مقاوم در برابر خوردگی استفاده می‌شود.

آلیاژهای استیل نسوز

استیل‌های نسوز به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و اکسیداسیون، در صنایع با دماهای بالا کاربرد دارند.

آلیاژ استیل 309

استیل 309 به دلیل مقاومت به اکسیداسیون تا دمای 1000 درجه سانتی‌گراد، یکی از پرکاربردترین آلیاژهای نسوز است. این آلیاژ بیشتر در صنایع پتروشیمی و تولید کوره‌های صنعتی استفاده می‌شود.

آلیاژ استیل 310

استیل 310 به دلیل مقادیر بالای نیکل و کروم، مقاومت حرارتی بالاتری نسبت به استیل 309 دارد و تا دمای 1100 درجه سانتی‌گراد عملکرد خود را حفظ می‌کند. این آلیاژ گران‌تر از سایر استیل‌های نسوز است و در تولید قطعات مقاوم در برابر حرارت و اکسیداسیون استفاده می‌شود.

راهنمای خرید انواع استیل

هنگام خرید استیل، باید به نکات زیر توجه داشته باشید:

1. نوع کاربرد: بسته به محیط و شرایط کاری، باید نوع مناسب استیل را انتخاب کنید. برای مثال، استیل‌های نگیر برای محیط‌های مرطوب و استیل‌های نسوز برای دماهای بالا مناسب هستند.
2. کیفیت تولید: محصولات استیل وارداتی از کشورهای مختلف مانند کره، تایوان و ایتالیا کیفیت متفاوتی دارند.
3. قیمت: قیمت استیل به نوع آلیاژ و خواص آن بستگی دارد. معمولاً استیل‌های نسوز و نگیر گران‌تر از استیل‌های بگیر هستند.

ترکیب شیمیایی استیل‌ها

جدول زیر ترکیب شیمیایی مهم‌ترین آلیاژهای استیل را نشان می‌دهد:

مقایسه قیمت انواع استیل

مقایسه قیمت انواع استیل به عواملی همچون ترکیب شیمیایی، میزان عناصر آلیاژی (مانند کروم، نیکل، مولیبدن و تیتانیوم)، قابلیت تولید، نوع کاربرد و تقاضا در بازار بستگی دارد. در ادامه قیمت انواع استیل بگیر، نگیر و نسوز با یکدیگر مقایسه می‌شود:

استیل‌های بگیر (مغناطیسی)

استیل‌های بگیر به دلیل نداشتن نیکل یا داشتن مقدار کمی از آن، معمولاً ارزان‌تر از استیل‌های نگیر و نسوز هستند. از این رو، قیمت این دسته از استیل‌ها پایین‌تر است.

• استیل 410:
  این گرید به‌عنوان ارزان‌ترین نوع استیل بگیر شناخته می‌شود. دلیل قیمت پایین آن، ترکیب ساده‌تر و حداقل مقدار نیکل در ساختار است.
  قیمت تقریبی: کمترین در میان استیل‌های بگیر.
• استیل 420:
  این آلیاژ به دلیل سختی بالا و مقاومت بیشتر در برابر سایش، قیمت بیشتری نسبت به 410 دارد.
  قیمت تقریبی: کمی بالاتر از استیل 410.
• استیل 430:
  گران‌ترین استیل بگیر است. دلیل آن ترکیب شیمیایی پیچیده‌تر و کاربرد گسترده در صنایع لوکس و لوازم خانگی است.
  قیمت تقریبی: بیشتر از 410 و 420.

استیل‌های نگیر (غیرمغناطیسی)

استیل‌های نگیر به دلیل داشتن مقادیر بالای نیکل و کروم، قیمت بیشتری نسبت به استیل‌های بگیر دارند.

• استیل 304:
  به دلیل کاربرد گسترده و ترکیب شیمیایی متعادل، قیمت آن نسبت به دیگر استیل‌های نگیر مناسب‌تر است. این گرید به‌عنوان مقرون‌به‌صرفه‌ترین استیل نگیر شناخته می‌شود.
  قیمت تقریبی: کمترین در میان استیل‌های نگیر.
• استیل 316:
  به دلیل وجود عنصر مولیبدن که مقاومت به خوردگی را افزایش می‌دهد، قیمت بیشتری نسبت به استیل 304 دارد.
  قیمت تقریبی: حدود 20-30 درصد بیشتر از 304.
• استیل 321:
  این آلیاژ به دلیل افزودن تیتانیوم برای مقاومت به خوردگی مرزدانه‌ای، گران‌تر از 316 و 304 است.
  قیمت تقریبی: بیشتر از 316.
• استیل 316:
  ترکیب تیتانیوم و مولیبدن باعث افزایش قیمت این آلیاژ می‌شود.
  قیمت تقریبی: گران‌ترین در بین استیل‌های نگیر.

استیل‌های نسوز

استیل‌های نسوز به دلیل ترکیب شیمیایی پیچیده و کاربردهای خاص در دماهای بالا، گران‌ترین دسته از انواع استیل‌ها محسوب می‌شوند.

• استیل 309:
  این آلیاژ نسوز در مقایسه با استیل 310 قیمت کمتری دارد. دلیل آن ترکیب شیمیایی ساده‌تر و مقدار کمتر کروم و نیکل است.
  قیمت تقریبی: کمتر از 310.
• استیل 310:
  گران‌ترین نوع استیل نسوز است. این گرید به دلیل مقادیر بالای نیکل و کروم و مقاومت بیشتر در دماهای بالا، قیمت بالاتری نسبت به سایر استیل‌های نسوز دارد.
  قیمت تقریبی: بالاترین در میان استیل‌های نسوز.

جدول مقایسه قیمت انواع استیل

عوامل مؤثر بر قیمت استیل

1. ترکیب شیمیایی: مقدار نیکل و عناصر آلیاژی بیشتر، قیمت را افزایش می‌دهد.
2. کاربرد: استیل‌هایی که در محیط‌های خاص (مانند دمای بالا یا محیط‌های خورنده) استفاده می‌شوند، گران‌تر هستند.
3. واردات و برند: استیل‌های تولید شده توسط برندهای معتبر جهانی (مانند POSCO کره یا YC تایوان) معمولاً گران‌تر از برندهای محلی هستند.
4. موجودی و تقاضای بازار: کاهش عرضه یا افزایش تقاضا می‌تواند قیمت‌ها را افزایش دهد.

برای انتخاب بهترین نوع استیل باید به نیازهای پروژه، شرایط محیطی و بودجه خود توجه کنید. اگر هدف شما کاربردهای عمومی است، استیل 304 انتخابی اقتصادی است. در مقابل، اگر نیاز به مقاومت حرارتی یا خوردگی بالا دارید، استیل 310 یا 316 گزینه‌های مناسب‌تری هستند.

جمع‌بندی

استیل‌ها به دلیل تنوع بالا در ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند. انتخاب استیل مناسب نیازمند آگاهی از خواص و ویژگی‌های هر آلیاژ است. از استیل‌های بگیر و نگیر تا استیل‌های نسوز، هرکدام کاربرد و قیمتی متفاوت دارند. برای خرید بهتر، لازم است که علاوه بر توجه به کیفیت و قیمت، مشخصات فنی مورد نظر خود را دقیقاً بررسی کنید.